1. Phân NPK là gì?

Phân NPK là loại phân bón tổng hợp, chứa ba nguyên tố dinh dưỡng chính cần thiết cho sự phát triển của cây trồng: Nitrogen (N), Phosphorus (P) và Potassium (K). Mỗi chữ cái đại diện cho một nguyên tố cụ thể:

• Nitơ (N): Thúc đẩy sự phát triển của lá và thân cây.
• Phospho (P): Tăng cường phát triển rễ và hỗ trợ quá trình ra hoa, kết trái.
• Kali (K): Cải thiện sức đề kháng của cây và nâng cao chất lượng trái.

Tác dụng của Đạm (N)

Đạm là thành phần cơ bản, cần thiết cho quá trình sinh trưởng và phát triển của cây như chất diệp lục, axit nucleic, một số loại chất và men giúp thúc đẩy quá trình tăng trưởng ở cây trồng,… Nhờ việc bổ sung đủ đạm, cây trồng sẽ tăng trưởng nhanh, dễ phân nhánh, đẻ cành, ra lá. Ngược lại, nếu cây không được cung cấp đủ lượng đạm cần thiết trong quá trình phát triển, cây sẽ còi cọc, khó lớn, sức chống chịu kém, ít cành lá và ít ra hoa, kết quả.

Tác dụng của Lân (P)

Lân là nguyên tố hình thành nên các chất ADP và ATP, những chất đảm nhiệm vai trò cung cấp năng lượng cho quá trình sinh hóa của cây trồng, điển hình là quá trình hô hấp, quang hợp và tổng hợp dinh dưỡng. Nói cách khác, nếu thiếu lân, các quá trình trao đổi và tổng hợp chất của cây trồng sẽ diễn ra kém hiệu quả, ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng và sức chống chịu sâu bệnh cũng như chất lượng nông sản. Quan trọng không kém, lân còn là nguyên tố quyết định trong quá trình ra hoa, đậu quả, chín quả. Nếu muốn đảm bảo năng suất và sản lượng của cây trồng thì người nông dân cần đặc biệt lưu ý để bón lân vào những thời điểm phù hợp.

Tác dụng của Kali (K)

Kali tham gia trực tiếp vào quá trình quang hợp, sản sinh ra các chất gluxit. Nguyên tố này giúp gia tăng khả năng thẩm thấu ở tế bào, giúp khí khổng ở lá đóng mở thuận lợi, gia tăng tốc độ khuếch tán CO2. Do đó, quá trình quang hợp có thể diễn ra hiệu quả hơn, ngay cả trong trường hợp ánh sáng yếu. Thêm vào đó, kali cũng góp mặt trong thành phần của khoảng 60 loại men khác nhau, giúp thúc đẩy và điều tiết các quá trình sinh hóa của cây trồng. Các phân bón NPK thường được sản xuất với tỷ lệ các nguyên tố này khác nhau, ví dụ như 30-30-10, 36-36-16, 20-20-15 hoặc 17-17-17, tùy vào nhu cầu dinh dưỡng cụ thể của cây trồng và điều kiện đất đai.

2. Phân tích chi tiết các loại phân NPK phổ biến

Tỷ lệ phân NPK	Nitơ (N)	Phospho (P)	Kali (K)	Đặc điểm chính
30-30-10	30%	30%	10%	– Tỷ lệ N và P cao: Phù hợp cho giai đoạn phát triển nhanh của lá và thân. – Tỷ lệ K thấp: Ít phù hợp cho cây cần nhiều Kali.
36-36-16	36%	36%	16%	– Tỷ lệ N và P cao: Tốt cho cây trồng cần nhiều dinh dưỡng để phát triển mạnh mẽ. – Tỷ lệ K vừa phải: Hỗ trợ sức đề kháng và chất lượng trái cây.
20-20-15	20%	20%	15%	– Tỷ lệ cân bằng: Cung cấp dinh dưỡng đồng đều cho cả lá, rễ và trái. – Tỷ lệ K cao hơn: Hỗ trợ sự phát triển của trái cây và sức khỏe cây trồng.
17-17-17	17%	17%	17%	– Tỷ lệ cân bằng hoàn hảo: Phù hợp cho cây trồng ở mọi giai đoạn phát triển. – Dinh dưỡng đồng đều: Đáp ứng nhu cầu tổng quát của cây.

2.1 Phân NPK 30-30-10

• Tỷ lệ Nitơ (N) cao (30%): Phù hợp cho cây trồng cần phát triển lá và thân nhanh chóng. Thích hợp cho các loại cây cần nhiều Nitơ như rau màu.
• Tỷ lệ Phospho (P) cao (30%): Hỗ trợ phát triển hệ rễ và khả năng ra hoa, kết trái. Tuy nhiên, tỷ lệ Phospho cao có thể không cần thiết cho tất cả các loại cây.
• Tỷ lệ Kali (K) thấp (10%): Không cung cấp đủ Kali, có thể không đáp ứng đầy đủ nhu cầu của cây trồng cần nhiều Kali cho sức đề kháng và chất lượng trái.

Phân bón NPK 30-30-10 có tỷ lệ 30% Nitơ, 30% Phospho và 10% Kali. Loại phân này nổi bật với lượng Nitơ và Phospho cao, làm cho nó trở thành lựa chọn lý tưởng cho:

=> Cây trồng giai đoạn phát triển mạnh: Đặc biệt phù hợp với cây rau và cây cảnh đang trong giai đoạn phát triển nhanh chóng của lá và thân.

=> Cải thiện năng suất cây trồng: Tăng cường sự phát triển của lá giúp cây trồng thu nhận ánh sáng tốt hơn và tăng năng suất.

2.2 Phân NPK 36-36-16

• Tỷ lệ Nitơ (N) rất cao (36%): Cung cấp lượng dinh dưỡng lớn cho sự phát triển mạnh mẽ của lá và thân, giúp cây trồng phát triển nhanh.
• Tỷ lệ Phospho (P) cũng cao (36%): Hỗ trợ phát triển rễ và cải thiện khả năng ra hoa, kết trái. Phù hợp cho cây trồng cần sự hỗ trợ lớn trong giai đoạn sinh trưởng.
• Tỷ lệ Kali (K) vừa phải (16%): Cung cấp đủ Kali để hỗ trợ sức khỏe cây trồng và cải thiện chất lượng sản phẩm.

Phân bón NPK 36-36-16 có tỷ lệ 36% Nitơ, 36% Phospho và 16% Kali. Đây là một loại phân cân bằng nhưng với tỷ lệ Kali cao hơn, mang lại những lợi ích sau:

=> Cây trồng cần năng lượng cao: Thích hợp cho cây trồng trong giai đoạn sinh trưởng mạnh mẽ, giúp tăng cường khả năng hấp thụ dinh dưỡng và nâng cao chất lượng sản phẩm.

=> Cải thiện sức khỏe cây trồng: Kali giúp cây phát triển khỏe mạnh, tăng sức đề kháng và cải thiện chất lượng trái.

2.3 Phân NPK 20-20-15

• Tỷ lệ Nitơ (N) cân bằng (20%): Cung cấp đủ Nitơ cho sự phát triển của lá và thân, nhưng không quá cao để gây lãng phí.
• Tỷ lệ Phospho (P) cân bằng (20%): Đáp ứng nhu cầu phát triển rễ và khả năng ra hoa, kết trái ở mức hợp lý.
• Tỷ lệ Kali (K) cao hơn (15%): Tốt cho sự phát triển của trái cây và nâng cao sức đề kháng của cây trồng. Đây là lựa chọn tốt cho cây trồng cần Kali nhiều hơn.

Phân bón NPK 20-20-15 có tỷ lệ 20% Nitơ, 20% Phospho và 15% Kali. Đây là một lựa chọn lý tưởng cho:

=> Cây trồng đa dạng: Loại phân bón này cung cấp dinh dưỡng đồng đều cho cây, giúp phát triển cả lá, rễ và trái.

=> Đối tượng sử dụng rộng rãi: Phù hợp cho nhiều loại cây trồng từ rau màu, cây ăn quả đến cây cảnh, giúp duy trì sự cân bằng dinh dưỡng.

2.4 Phân NPK 17-17-17

• Tỷ lệ Nitơ (N) cân bằng (17%): Phù hợp cho cây trồng ở mọi giai đoạn phát triển, cung cấp dinh dưỡng đồng đều.
• Tỷ lệ Phospho (P) cân bằng (17%): Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của rễ, hoa và trái một cách đồng đều.
• Tỷ lệ Kali (K) cân bằng (17%): Cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho sức khỏe tổng thể của cây trồng và chất lượng trái.

Phân bón NPK 17-17-17 có tỷ lệ 17% Nitơ, 17% Phospho và 17% Kali. Loại phân bón này có ưu điểm nổi bật:

=> Cân bằng dinh dưỡng: Với tỷ lệ cân bằng giữa ba nguyên tố, loại phân này phù hợp cho các loại cây trồng cần sự phát triển đồng đều và ổn định.

=> Đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng toàn diện: Thích hợp cho cây trồng trong suốt quá trình sinh trưởng và phát triển, từ giai đoạn phát triển lá đến giai đoạn ra hoa, kết trái.

3. Sử dụng Phân NPK hiệu quả

Thứ nhất, bón đúng loại: Mỗi loại phân NPK sẽ có công thức, tỷ lệ thành phần của các chất dinh dưỡng khác nhau. Vì vậy, dựa vào từng loại đất trồng, nhu cầu dinh dưỡng của các loại cây khác nhau để chọn loại phân phù hợp nhất. Đồng thời, trong mỗi giai đoạn phát triển cây cũng cần cung cấp các chất dinh dưỡng khác nhau nên bạn chọn phân bón cho cây mới trồng, cây lúc ra hoa, cây lúc quả phát triển là hoàn toàn khác nhau.

Thứ hai, bón đúng liều lượng: Đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng của cây, giảm được chi phí, tránh tình trạng lãng phí.

Thứ ba, bón phân N-P-K đúng lúc: Đúng các giai đoạn cây phát triển, chia nhỏ thành các giai đoạn để bón, không bón 1 lúc quá nhiều sẽ gây ra việc dư thừa các chất dinh dưỡng ở trên.

Thứ tư, bón phân đúng cách: Bón lót, bón thúc, bón phân quanh gốc hoặc phun tưới sao cho cây hấp thụ lượng phân bón một cách hiệu quả nhất. Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú ý đến thời tiết, hướng gió khi bón phân để đạt hiệu quả tốt nhất nhé.

4. Cách bón phân NPK theo từng thời điểm

4.1 Trước khi trồng

Mục tiêu: Chuẩn bị đất và cung cấp dinh dưỡng cơ bản cho cây trồng

• Làm đất: Xới đất để làm tơi xốp và tạo điều kiện tốt cho sự phát triển của hệ rễ.
• Bón phân cơ bản: Sử dụng phân NPK với tỷ lệ cân bằng hoặc phù hợp với loại cây trồng. Ví dụ, phân 17-17-17 hoặc 20-20-15 là lựa chọn tốt cho nhiều loại cây trồng.
• Liều lượng: Theo hướng dẫn trên bao bì, thường khoảng 50-100 g/m² tùy thuộc vào loại phân và loại cây.
• Trộn phân vào đất: Rải phân đều trên bề mặt đất và xới để phân hòa quyện vào lớp đất trồng

4.2 Giai đoạn cây con (Sau khi trồng)

Mục tiêu: Hỗ trợ sự phát triển của cây con và hệ rễ

• Bón phân đợt đầu: Khoảng 2-4 tuần sau khi cây trồng đã được cấy vào đất, bón phân NPK với tỷ lệ thấp hơn để không gây sốc cho cây.
• Loại phân: Có thể sử dụng phân NPK có tỷ lệ thấp hơn như 20-10-10.
• Liều lượng: Theo hướng dẫn trên bao bì, thường khoảng 25-50 g/m².
• Phương pháp bón: Rải phân xung quanh gốc cây và tưới nước để giúp phân hòa tan và dễ dàng hấp thụ.

4.3 Giai đoạn sinh trưởng mạnh (Khi cây đang phát triển nhanh)

Mục tiêu: Thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của lá, thân và hệ rễ

• Bón phân lần hai: Khi cây đang trong giai đoạn sinh trưởng mạnh (thường từ 4-6 tuần sau giai đoạn cây con), bón phân NPK có tỷ lệ Nitơ cao để hỗ trợ phát triển lá và thân.
• Loại phân: Phân NPK như 30-30-10 hoặc 36-36-16.
• Liều lượng: Theo hướng dẫn trên bao bì, thường khoảng 50-75 g/m².
• Phương pháp bón: Rải phân đều trên mặt đất xung quanh gốc cây hoặc trộn vào đất. Tưới nước ngay sau khi bón để giúp phân hòa tan và thấm vào đất.

4.4 Giai đoạn ra hoa và kết trái

Mục tiêu: Hỗ trợ sự phát triển của hoa và trái

• Bón phân lần ba: Khi cây bắt đầu ra hoa và kết trái, bón phân NPK với tỷ lệ cao Phospho và Kali để hỗ trợ sự ra hoa, kết trái và nâng cao chất lượng sản phẩm.
• Loại phân: Phân NPK như 20-20-15 hoặc 10-30-20.
• Liều lượng: Theo hướng dẫn trên bao bì, thường khoảng 50-75 g/m².
• Phương pháp bón: Rải phân quanh gốc cây hoặc trộn vào đất. Tưới nước ngay sau khi bón để giúp phân hòa tan và dễ dàng hấp thụ.

4.5 Giai đoạn cây trưởng thành (Khi cây đã trưởng thành và sắp thu hoạch)

Mục tiêu: Duy trì sức khỏe cây trồng và chuẩn bị cho vụ thu hoạch

• Bón phân lần cuối: Trước khi thu hoạch hoặc vào cuối chu kỳ sinh trưởng, bón phân NPK với tỷ lệ cân bằng hoặc hơi cao Kali để duy trì sức khỏe cây trồng và hỗ trợ việc chuẩn bị cho vụ thu hoạch.
• Loại phân: Phân NPK như 17-17-17 hoặc 15-15-30.
• Liều lượng: Theo hướng dẫn trên bao bì, thường khoảng 50 g/m².
• Phương pháp bón: Rải phân đều trên mặt đất và tưới nước để phân hòa tan và thấm vào đất.

4.6 Sau thu hoạch

Mục tiêu: Cải thiện chất lượng đất và chuẩn bị cho vụ trồng mới

• Bón phân cải tạo đất: Sau khi thu hoạch, bón phân NPK để cung cấp dinh dưỡng cho đất và chuẩn bị cho vụ trồng mới.
• Loại phân: Phân có tỷ lệ cân bằng như 17-17-17 hoặc phân hữu cơ để bổ sung dinh dưỡng cho đất.
• Liều lượng: Theo hướng dẫn trên bao bì, thường khoảng 50-100 g/m².
• Phương pháp bón: Rải phân đều trên bề mặt đất và xới để phân hòa quyện vào lớp đất trồng.

5. Lưu ý khi bón phân NPK

• Tưới nước: Luôn tưới nước ngay sau khi bón phân để giúp phân hòa tan và thấm vào đất. Điều này giúp cây trồng dễ dàng hấp thụ dinh dưỡng.
• Không lạm dụng phân bón: Sử dụng phân bón theo liều lượng khuyến nghị để tránh gây hại cho cây trồng và môi trường.
• Kiểm tra đất: Định kỳ kiểm tra đất để đánh giá mức độ dinh dưỡng và điều chỉnh lượng phân bón nếu cần.